کد مطلب:210646 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:118

درس قرآن ابر و کشتی
ان فی خلق السموات و الارض و اختلاف اللیل و النهار و الفلك التی تجری فی البحر بما ینفع الناس و ما انزل الله من السماء من ماء فاحیا به الارض بعد موتها و بث فیها من دابة و تصریف الریاح و السحاب المسخر بین السماء و الارض لایات لقوم یعقلون

سوره بقره 158

در این آیه كریمه وجه مشاركتی بین ابر و كشتی قرار داده كه حركت ابر را به وسیله باد و حركت كشتی را به وسیله امواج و حرارت معرفی فرموده.

ابر و كشتی هر دو روی دریا حركت می كنند و مابه الاشتراك و مابه الافتراقی دارند بدین ترتیب كه حركت ابر به وسیله باد است و حركت كشتی هم به وسیله باد است اما بادی كه ابر را حركت می دهد غیر از بادی است كه كشتی را حركت می دهد - ابرها به بادهای مسخر كه بین آسمان و زمین یعنی در جو است حركت می كند ولی كشتی به بخار منبعث از آب و باد حركت می نماید كه از آن تعبیر به قوه كهربائیه شده است. «برق»

این باد كه هوای موجود در زیر زمین و زیر آب است موجب نشو و نمو نباتات و



[ صفحه 77]



حیوانات می شود و قدری پائین تر در دل كوه ها حرارت بیشتر است كه مواد فلزی به طور مذاب موجود است.

در درجات مختلفه آنجا كه آتش افروز است شبیه به دیگ بخار حمام است و تون حمام كه آتش زا است و آنجا كه زمهریر است شبیه به داخل حمام است كه نقطه دورتر از حرارت است و بخار متصاعد از حمام موجود در جو موجب حركت كشتی ها می گردد كه حامل آن باد است و كوه های بلند در زمین مانع انبساط این گازها و بخار متصاعد است كه از قله كوه ها به هوا حركت كند و در زمین گسترده نگردد تا موجب اتلاف نبات و حیوان شود.

این منافع قلل كوه كه دیده می شود و به صورت رود یا ابر یا بخار خارج می گردد به منزله دودكش ابخره متمركز در شكم زمین است كه از زیر در حركات سریع گردش زمین آتش افروزی می كند و هر طبقه بالا می آید از حرارتش كاسته می شود تا به سطح زمین برسد و لوله های تحت الارضی دود ابخره متمركز نقاط مركزی زمین را كه از مواد مذاب و در حال مذاب و اختلاط و امتزاج است از منافذ كوه ها بالا می برد و به دست باد می سپارد قسمتی از آن موجب حركت كشتی ها می شود و قسمتی محمول بادها برای تلقیح و تحریك مواد نباتی می گردد. و چنانچه این منافذ گرفته شود و ابخره بخارهای تحت الارضی نتواند متصاعد گردد موجب زلزله و گاهی آتش افشانی می شود چنانچه نقاط زلزله انگیز برای مسدود بودن راه ابخره زمینی و شدت آن آتش افشانی است كه گفته اند:



زلزلة الارض لحبس الابخره

و العین من یكشفها منفجره



و البئر و القناة من هذا النمط

و اشتیدنا مما من السماء هبط



به همین نظر علماء شكم كوهها را زندان یا خزائن ابخره و معادن شناخته اند كه دود آن به وسیله بادها تشكیل ابر می دهد و باران كه از ابخره متصاعد است در سطح ابرها قرار می گیرد پس ابرها حامل باران است و بادها محرك و راننده ابرها است.

برخی گفته اند ابر همان حالت ثلجی و برفی است كه باران در شكم آن قرار گرفته كه در حركت چون با نور و حرارت آفتاب مواجه شود و وضع و محاذات پیدا كند لباس ابری را بیرون می نماید و به صورت آب جاری می شود و منابع چشمه ها را تأمین می نماید.

بعضی گفته اند كه ابرها در بالای كوه های بلند گاهی تا بیست میل مربع گسترش می یابند و پهن می شوند و گاهی ابرهای متصاعد از حضیض زمین به بالا رفته از بیست قیراط



[ صفحه 78]



سنگین تر نمی شود در هر حال باشد ابرها دارای یك قوه مغناطیسی هستند كه در مسیر حركت باد درمی آید - چنانچه مشاهده شده كه ابرها در حال سكون با باد متقابل می گردد كه باد آن قوه مغناطیسی آن را می گیرد و از آن سلب می كند و گاهی بر قوه مغناطیسی آن می افزاید كه از سرعت حركت ابر و كشتی مشهود می باشد.

با این مقدمه خداوند عالم خالق این نیروهای مرئی و غیرمرئی جاذبه ای در ابر و باد قرار داده كه موجب حركت می گردد و از این جهت فرموده كشتی ها مانند ابرها با باد حركت می كند و كلید این ابداع و اختراع را به فكر بشر سپرده.

در تفسیر طنطاوی می نویسد بادها هستند كه كشتی ها را حركت می دهند همانطور كه ابرها را حركت می دهند و همان طور كه كشتی در مسیر معین ملاح و ناخدا حركت می كند ابرها نیز در مسیر جاذبه خود به ناموس طبیعی كه خداوند معین فرموده حركت می كند و آنجا كه مأمور باریدن است می بارد و آنچه كه وظیفه سایبانی دارد سایبانی می كند و آنجا كه وظیفه مركب دارد مركب سواری می شود - و كلیه این علوم مربوط به سلسله دانش آسمانی است و عوامل جوی كه مأمور نقل و انتقال آنها هستند همانطور كه كشتی ها طبق قوانین بحریه مستخرجه از علم افلاك و مراقبت طول و عرض نجومی و جغرافیائی از مدار آفتاب در حركت می افتد.

ابرها نیز مانند كشتی ها روی موازین فرماندهی بادهای ثابت مدار مخصوص فواصل كره زمین در مدار فلكی خود حركت می نمایند و در سواحل نقاط هوائی كه باید ببارند متوقف می گردند و می بارند عینا مانند كشتی ها كه در سواحل پهلو می گیرند و هر دو تحت تأثیر بخار جوی قرار دارند.

طنطاوی می گوید فلك به دو وسیله حركت می كند یكی به حوادت و دیگر طبق قوانین جاذبه ی عمومی الهی و باد وسیله حركت ابر و كشتی است و آب وسیله تكون و بقاء نبات و حیوان و انسان است كه طبق قوانین فلكی كشتی و ابر هر دو در حركت می باشند.

نكته دیگری كه از این آیه استنباط می شود این است كه باد در روی آب كشتی را سیر می دهد و در هوای آب آلود ابرها را حركت می دهد و آن هوا در مدار فلكی گاهی حامل باران و گاهی وظیفه دیگری به عهده می گیرد.

طنطاوی گوید: كشتی گاهی با باد حركت می كند چنانچه قرن ها چنین بوده است



[ صفحه 79]



و سعدی گفته:



خدا كشتی آنجا كه خواهد برد

اگر ناخدا جامه بر تن درد



و فردوسی گفته:



برد كشتی آنجا كه خواهد خدای

اگر جامه بر تن درد ناخدای



و گاهی با بخار حركت می كرده كه امروز به صورت برق و موتور درآمده و با نیروی اتم حركت می دهند.

در هر حال حركت اگر با باد باشد یا با بخار مولود آب یا به وسیله باد از آب و سایر مواد مذابی حركت صورت می گیرد و سایر فنون تكامل حركت كشتی هم از همین مواد سرچشمه گرفته است.

به اضافه آن روزی كه با باد حركت می كرد یا با بخار در هر دو حال راهنمای كشتی ستاره های آسمانی بودند كه ملاح و كشتی را هدایت می نمودند چنانچه قرآن فرموده (و علامات بالنجم هم یهتدون.)

این ستارگان ثوابت و سیار نشانه های بارز حركات تكاملی موالید و موجودات می باشند.